پایان انحصار شرکت Sud chemie در کاتالیست هیدروژناسیون واحدهای الفین ایران با حمایت پتروفرهنگ
شرکت پتروشیمی مروارید کاتالیست ایرانی هیدروژناسیون استیلن تولید شرکت نفت و گاز سرو را با موفقیت به جای مشابه خارجی استفاده نمود.
تیم فنی و اجرایی پتروشیمی مروارید به مدیریت مهندس فخرایی نسبت به بارگذاری کاتالیست هیدروژناسیون پالادیوم واحد الفین بر پایه Al2O3 به مقدار ۲۶ تن اقدام نمود که این جایگزینی با موفقیت به انجام رسید.
شایان توجه است تاکنون این کاتالیست از شرکت sud chemie هند تهیه و در رآکتورهای واحد الفین مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این موفقیت بزرگ در شرکت پتروشیمی مروارید موجب شد تا بزرگترین دغدغه واحدهای دیگر الفینی ایران از بابت مهمترین کاتالیست گاز اتلین مرتفع شود.
دکتر سجاد مبینی، مسئول پروژه تجاری سازی کاتالیست های فلزات گران بها در اینباره گفت: کاتالیست‌های با جز فعال فلزات گرانبها از جمله پرکاربردترین و مهمترین کاتالیست‌ها در صنایع نفت و گاز می‌باشند. شرکت نفت و گاز سرو نیز از سال 1397 مطالعات اولیه برای ورود به تولید این طیف از کاتالیست‌ها را آغاز کرد. با توجه به نیاز کشور و درخواست واحدهای الفینی، تولید کاتالیست هیدروژناسیون استیلن به عنوان اولین کاتالیست از این طیف در دستور کار قرار گرفت.
استیلن به عنوان یک ترکیب غیر اشباع بر عملکرد کاتالیست فرآیند پلیمریزاسیون اتیلن (Ziegler Natta) در پتروشیمی اثر می گذارد، به همین دلیل میزان استیلن در محصولات پیرولیز باید تا حد قابل قبول (0/5 -2 mol%) کاهش پیدا کند. با تبدیل استیلن به اتیلن و تولید اتیلن گرید پلیمری تکنولوژی هیدروژناسیون استیلن نقش مهمی در صنعت اتیلن ایفا می کند. جدای از هیدروژناسیون مورد نظر استیلن به اتیلن، واکنش‌های جانبی همچون هیدروژناسیون بیش از حد استیلن و حتی اتیلن موجود در خوراک به اتان، الیگومریزاسیون و کرکینگ نیز وجود دارد. این واکنش‌های جانبی نه تنها منجر به هدر رفتن آلکن موجود در خوراک می‌شود، بلکه الیگومریزاسیون و کک‌سازی نیز باعث مشکلات عملیاتی جدی مانند دوره‌های کاری کوتاه کاتالیست به دلیل غیرفعال شدن کاتالیزور، نیاز به بازیابی و احیای کاتالیست و مسدود شدن لوله‌ها می‌شود. بنابراین، تقاضای فوری در صنعت برای توسعه کاتالیزورهایی وجود دارد که علاوه بر تبدیل کاتالیستی بالا می‌توانند به طور موثر این واکنش های جانبی را از طریق سمی هیدروژناسیون آلکین‌ها محدود کنند و طول عمر کاتالیست نیز تضمین گردد. علاوه بر بحث عملکردی مشخصات فیزیکی این کاتالیست نیز بسیار با اهمیت است. کاتالیست مورد استفاده در فرآیند هیدروژناسیون استیلن Tail End به شکل ذرات کروی با قطر حدود mm 3 مصرف می‌شود. با توجه به اینکه این کاتالیست در مدت زمان طولانی و در فشار بالا در سرویس قرار می‌گیرد و جهت استفاده چندین بار بازاکتیو می‌شود لازم است دارای استحکام بالا و مطلوبی باشد. همچنین خواص سطحی، سطح ویژه ، سایش، ساختار فازی و صفحات کریستالی کاتالیست اهمیت بسیار بالایی در تولید این کاتالیست دارد.
دستیابی و تولید چنین کاتالیستی نیاز به دانش فنی بالایی در علوم شیمی، مهندسی شیمی، مهندسی سطح و مهندسی مواد دارد. بر همین اساس تولید این کاتالیست با پیچیدگی‌های و چالش‌های فنی فراوانی روبرو بود به طوری که تحقیقات و تولید نمونه آزمایشگاهی محصول حدود 4 سال به طول انجامید و در نهایت در سال 1400 اولین بچ نیمه صنعتی با همکاری شرکت پتروشیمی مروارید تولید گردید. پس از آن در حدود یکسال تولید صنعتی و افزایش ظرفیت واحد تولید کاتالیست، به طول انجامید. ساخت کاتالیست شامل مراحلی از جمله ساخت پایه کاتالیست، ساخت نمک پالادیوم، سنتز و احیای کاتالیست و همچنین تست‌های آزمایشگاهی، عملکردی و مشخصه یابی برای تضمین کیفیت کاتالیست است. در حال حاضر واحد تولید کاتالیست هیدروژناسیون استیلن شرکت نفت و گاز سرو با ظرفیت تولید روزانه 600 کیلوگرم کاتالیست پاسخگوی نیاز سالانه کشور به این کاتالیست است. بر همین مبنا اولین محموله تولیدی این کاتالیست به راکتور پتروشمی مروارید ارسال شده است که در این مجتمع بارگذاری گردید.
